Το “Fast fashion” είναι μια κουβέντα, αλλά τι σημαίνει αυτός ο όρος Πραγματικά σημαίνω? Και καθώς συνεχίζουμε να ενθαρρύνουμε τη βιομηχανία της μόδας να κινηθεί προς ένα πιο βιώσιμο και ηθικό μέλλον, είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε τι αντιμετωπίζουμε.
Η γρήγορη μόδα είναι μια μέθοδος σχεδίασης, κατασκευής και μάρκετινγκ που επικεντρώνεται στην ταχεία παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων ρούχων. Η γρήγορη παραγωγή ενδυμάτων μόδας αξιοποιεί την αναπαραγωγή των τάσεων και τα υλικά χαμηλής ποιότητας (όπως τα συνθετικά υφάσματα) προκειμένου να προσφέρει φθηνά στυλ στον τελικό καταναλωτή.
«Η γρήγορη μόδα είναι επιβλαβής για το περιβάλλον, τους εργάτες ενδυμάτων, τα ζώα και, τελικά, τα πορτοφόλια των καταναλωτών».
Αυτά τα φθηνά, μοντέρνα κομμάτια έχουν οδηγήσει σε μια κίνηση σε ολόκληρη τη βιομηχανία προς συντριπτικά ποσά κατανάλωσης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα επιβλαβείς επιπτώσεις στο περιβάλλον, στους εργάτες ενδυμάτων, στα ζώα και, τελικά, στα πορτοφόλια των καταναλωτών.
Διαβάστε παρακάτω για να κατανοήσετε καλύτερα την ιστορία, το πλαίσιο και τον αντίκτυπο του κινήματος της γρήγορης μόδας—και ρίξτε μια ματιά στη λίστα μας 35 βιώσιμες επωνυμίες ένδυσης που στοιχηματίζουν ενάντια στη γρήγορη μόδα για ηθικές εναλλακτικές.
Μια σύντομη ιστορία της βιομηχανίας της μόδας
Μέχρι τα μέσα του εικοστού αιώνα, η βιομηχανία της μόδας λειτουργούσε σε τέσσερις εποχές το χρόνο: φθινόπωρο, χειμώνας, άνοιξη και καλοκαίρι. Οι σχεδιαστές θα δούλευαν πολλούς μήνες μπροστά για να σχεδιάσουν για κάθε σεζόν και να προβλέψουν τα στυλ που πίστευαν ότι θα ήθελαν οι πελάτες. Αυτή η μέθοδος, αν και πιο μεθοδική από τη μόδα σήμερα, αφαίρεσε την εξουσία από τους χρήστες. Πριν η μόδα γίνει προσιτή στις μάζες, είχε προδιαγραφεί στην υψηλή κοινωνία και υπήρχαν κανόνες που έπρεπε να τηρηθούν.
Μόλις τη δεκαετία του 1960, μια εύστοχη εκστρατεία μάρκετινγκ για χάρτινα ρούχα απέδειξε ότι οι καταναλωτές ήταν έτοιμοι για την τάση της γρήγορης μόδας. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η βιομηχανία της μόδας να επιταχύνει το ρυθμό της και να μειώσει το κόστος.
«Σήμερα, οι μάρκες γρήγορης μόδας παράγουν περίπου 52 «micro-season» το χρόνο—ή μια νέα «συλλογή» την εβδομάδα που οδηγεί σε τεράστιες ποσότητες κατανάλωσης και σπατάλης».
Ωστόσο, μόλις μερικές δεκαετίες αργότερα, όταν η γρήγορη μόδα έφτασε σε ένα σημείο χωρίς επιστροφή. Σύμφωνα με τους Sunday Style Times, «Ήρθε ιδιαίτερα στο προσκήνιο κατά τη διάρκεια της μόδας του «boho chic» στα μέσα της δεκαετίας του 2000».
Σήμερα, οι επωνυμίες γρήγορης μόδας παράγουν περίπου 52 «micro-season» το χρόνο—ή μία νέα «συλλογή» την εβδομάδα. Σύμφωνα με τη συγγραφέα Elizabeth Cline, αυτό ξεκίνησε όταν η Zara στράφηκε στις παραδόσεις νέων εμπορευμάτων ανά δύο εβδομάδες στις αρχές της δεκαετίας. Από τότε, συνηθίζεται τα καταστήματα να έχουν μια τεράστια προσφορά αποθεμάτων ανά πάσα στιγμή, έτσι ώστε οι επωνυμίες να μην ανησυχούν μήπως ξεμείνουν από ρούχα. Αναπαράγοντας τις τάσεις του streetwear και της εβδομάδας μόδας όπως εμφανίζονται σε πραγματικό χρόνο, αυτές οι εταιρείες μπορούν να δημιουργήσουν νέα, επιθυμητά στυλ κάθε εβδομάδα, αν όχι καθημερινά. Οι μάρκες έχουν τότε τεράστιες ποσότητες ρούχων και μπορούν να εξασφαλίσουν ότι οι πελάτες δεν κουράζονται ποτέ από το απόθεμα.
Ενώ μάρκες όπως η H&M, το Topshop και η Zara έχουν υποστεί το κύριο βάρος των καταγγελιών για υπερπαραγωγή, ακόμη και οι μάρκες πολυτελείας μετρούν την ανάπτυξη αυξάνοντας την παραγωγή. Σύμφωνα με την Fast Company, «οι εταιρείες ένδυσης παράγουν 53 εκατομμύρια τόνους ρούχων στον κόσμο ετησίως» και το ποσό έχει σίγουρα αυξηθεί από την αρχική κυκλοφορία του άρθρου το 2019. «Εάν η βιομηχανία διατηρήσει τον εκθετικό ρυθμό ανάπτυξής της, αναμένεται να φτάσει τους 160 εκατομμύρια τόνους μέχρι το 2050».
Είναι κακό το Fast Fashion;
Πολλοί άνθρωποι συζητούν τι ήρθε πρώτο: η επιθυμία για φρέσκια εμφάνιση με ανησυχητικό ρυθμό ή οι κορυφαίοι παίκτες του κλάδου που μας πείθουν ότι βρισκόμαστε πίσω από τις τάσεις μόλις τις δούμε να φοριούνται. Είναι δύσκολο να το πούμε, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι διψάμε για το «επόμενο καλύτερο πράγμα» κάθε μέρα της ζωής μας που καθοδηγείται από τους καταναλωτές. («10 πράγματα που μισώ για σένα», κανείς;)
Ωστόσο, με αυτόν τον αυξημένο ρυθμό παραγωγής και τις αμφισβητούμενες αλυσίδες εφοδιασμού, οι γωνίες αναπόφευκτα κόβονται. Τα ρούχα κατασκευάζονται με βιαστικό τρόπο και οι επωνυμίες πωλούν εμπορεύματα πολύ χαμηλής ποιότητας. Δεν υπάρχει αρκετός χρόνος για ποιοτικό έλεγχο ή για να βεβαιωθείτε ότι ένα πουκάμισο έχει τη σωστή ποσότητα κουμπιών—όχι όταν υπάρχει εξαιρετικά επείγουσα ανάγκη να φέρετε ρούχα στις μάζες.
Η διαδικασία παραγωγής fast-fashion αφήνει πολλά να είναι επιθυμητά, και τα κομμάτια συχνά πετιούνται μετά από μερικές φθορά. Η ίδια επείγουσα ανάγκη που ρίχνει την ποιότητα από το παράθυρο κρατά επίσης το κόστος αυτών των ενδυμάτων απίστευτα χαμηλά. Εταιρείες όπως το Topshop και η Fashion Nova ενδιαφέρονται πολύ για τα αποτελέσματα τους και βασίζονται στον «ωκεανό των ρούχων» που αναδύονται για κέρδος.
Αυτές οι μάρκες κερδίζουν εκατομμύρια δολάρια ενώ πουλάνε κομμάτια φθηνά λόγω του τεράστιου αριθμού αντικειμένων που πωλούν, ανεξάρτητα από το κόστος ή τη σήμανση. Και οι εργαζόμενοι στα ρούχα αμείβονται αναμφίβολα πολύ κάτω από τον κατώτατο μισθό. Στο ντοκιμαντέρ «The True Cost», η συγγραφέας και δημοσιογράφος Lucy Siegle το συνόψισε τέλεια: «Η γρήγορη μόδα δεν είναι δωρεάν. Κάποιος, κάπου πληρώνει».
«Η γρήγορη μόδα δεν είναι δωρεάν. Κάποιος, κάπου πληρώνει».
— ΛΟΥΣΙ ΣΙΓΚΛ
Ωστόσο, οι ηθικές γραμμές γίνονται θολές, όταν λαμβάνουμε υπόψη πόσο πιο προσιτό και περιεκτικό μέγεθος μπορεί να είναι η γρήγορη μόδα. Οι υποστηρικτές της ηθικής μόδας έχουν εργαστεί σκληρά για να αποσυσκευάσουν αυτήν την περίπλοκη αφήγηση, αλλά το κόστος και το αποκλειστικό μέγεθος εξακολουθούν να αποτελούν εμπόδια για πολλούς.
Η ανθρώπινη και περιβαλλοντική επίδραση της γρήγορης μόδας
Όλα τα στοιχεία της γρήγορης μόδας —αντιγραφή τάσεων, γρήγορη παραγωγή, χαμηλή ποιότητα, ανταγωνιστικές τιμές— έχουν αρνητικό αντίκτυπο στον πλανήτη και στους ανθρώπους που εμπλέκονται στην παραγωγή ενδυμάτων.
Εμπορικά σήματα όπως το Boohoo, για παράδειγμα, χρησιμοποιούν τοξικές χημικές ουσίες, επικίνδυνες βαφές και συνθετικά υφάσματα που εισχωρούν στα αποθέματα νερού και, κάθε χρόνο, 11 εκατομμύρια τόνοι ρούχων πετιούνται μόνο στις ΗΠΑ. Αυτά τα ενδύματα —γεμάτα μόλυβδο, φυτοφάρμακα και αμέτρητα άλλα χημικά— σπάνια διασπώνται. Αντίθετα, κάθονται σε χωματερές, απελευθερώνοντας τοξίνες στον αέρα. Το αποτύπωμα άνθρακα της γρήγορης μόδας δίνει σε βιομηχανίες όπως τα αεροπορικά ταξίδια και το πετρέλαιο μια ώθηση για τα χρήματά τους.
«Πολλοί από εμάς είναι εξοικειωμένοι με τα νέα σχετικά με τα σούτερ της Nike, αλλά είναι μόνο μία από τις πολλές μάρκες γρήγορης μόδας που παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα για χάρη της μόδας».
Εκτός από τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, η γρήγορη μόδα επηρεάζει την υγεία των καταναλωτών και εργάτες ενδυμάτων. Επιβλαβείς χημικές ουσίες όπως η βενζοθειαζόλη -που συνδέονται με διάφορους τύπους καρκίνου και ασθένειες του αναπνευστικού- έχουν βρεθεί στην ένδυση στην αγορά σήμερα. Δεδομένου ότι το δέρμα μας είναι το μεγαλύτερο όργανο του σώματος, το να φοράμε αυτά τα κακώς φτιαγμένα ρούχα μπορεί να είναι επικίνδυνο για την υγεία μας.
Αυτός ο κίνδυνος αυξάνεται μόνο σε εργοστάσια, πόλεις και σπίτια όπου γίνεται γρήγορη μόδα. Για παράδειγμα, σύμφωνα με το Environmental Health Journal, η συμβατική βαφή κλωστοϋφαντουργικών συχνά απελευθερώνει «βαρέα μέταλλα και άλλες τοξικές ουσίες που μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την υγεία των ζώων εκτός από τους κοντινούς κατοίκους» στα τοπικά συστήματα ύδρευσης.
Η υγεία των εργαζομένων στον τομέα της ένδυσης είναι πάντα σε κίνδυνο λόγω της έκθεσης σε αυτές τις χημικές ουσίες. Και αυτό δεν λαμβάνει καν υπόψη τις πολλές ώρες, τους άδικους μισθούς, την έλλειψη πόρων, ακόμη και τη σωματική κακοποίηση. Πολλοί από εμάς είναι εξοικειωμένοι με τις ειδήσεις σχετικά με τα καταστήματα φούτερ Nike, αλλά είναι μόνο μία από τις πολλές μάρκες γρήγορης μόδας που παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα για χάρη της μόδας. Οι άνθρωποι που φτιάχνουν τα ρούχα μας αμείβονται ελάχιστα, υποσιτίζονται και ωθούνται στα όριά τους γιατί υπάρχουν λίγες άλλες επιλογές. Αντίθετα, μπορούμε να υποστηρίξουμε προληπτικά τους εργάτες ενδυμάτων και να αγωνιστούμε για καλύτερες συνθήκες και μισθούς.
Ιδιότητες των επωνυμιών Fast Fashion
Δείτε πώς μπορείτε να εντοπίσετε επωνυμίες γρήγορης μόδας όταν κάνετε αγορές στο διαδίκτυο ή στο κατάστημα:
-
Ψάξτε για γρήγορη παραγωγή, λανσάρονται νέα στυλ κάθε εβδομάδα;
-
Αναζητήστε την αναπαραγωγή τάσεων, τα στυλ μιας συγκεκριμένης μάρκας είναι φθηνές εκδοχές τάσεων από πρόσφατες επιδείξεις μόδας;
-
Ψάξτε για υλικά χαμηλής ποιότητας, είναι τα υφάσματα συνθετικά και τα ενδύματα κακής κατασκευής, φτιαγμένα για να διαρκέσουν μόνο μερικά φθορά;
-
Κοιτάξτε πού λαμβάνει χώρα η μεταποίηση, συμβαίνει η παραγωγή όπου οι εργαζόμενοι λαμβάνουν μισθούς κάτω από τη ζωή;
-
Ψάξτε για ανταγωνιστικές τιμές, κυκλοφορεί το νέο απόθεμα κάθε λίγες μέρες και στη συνέχεια γίνεται μεγάλη έκπτωση όταν δεν πωλείται;
Η άνοδος της αργής μόδας
«Είναι ενθαρρυντικό να γνωρίζουμε ότι υπάρχουν μάρκες, κοινότητες και άτομα εκεί έξω που παλεύουν για τον πλανήτη και την ασφάλεια των εργαζομένων στο ένδυμα».
Αν και η βιομηχανία της μόδας στο σύνολό της είναι ένοχη για πολλά εγκλήματα κατά των ανθρώπων και του περιβάλλοντος, είναι πιο εμφανές όταν πρόκειται για γρήγορη μόδα. Η εμμονή της κοινωνίας με τον καταναλωτισμό μπορεί να δυσκολεύει την παραίτηση, αλλά καλύτερες επιλογές είναι εκεί έξω.
Η αργή μόδα προσφέρει μια εναλλακτική λύση, με προσεκτική κατασκευή (μερικές φορές συμπεριλαμβανομένης κάθετα ολοκληρωμένης και εσωτερικής παραγωγής), δίκαια εργασιακά δικαιώματα, φυσικά υλικά και ενδύματα που διαρκούν. Είναι ενθαρρυντικό να γνωρίζουμε ότι υπάρχουν μάρκες, κοινότητες και άτομα εκεί έξω που παλεύουν για τον πλανήτη και την ασφάλεια των εργαζομένων στον τομέα της ένδυσης.
Αγοράζοντας ενδύματα από υπεύθυνες επωνυμίες, μιλώντας για κοινωνική ευθύνη και υπευθυνότητα και περνώντας από καταστήματα μεταχειρισμένων, μπορούμε να διασφαλίσουμε την αντιπροσωπεία και ότι υποστηρίζουμε το περιβάλλον και άλλα.
Όντρεϊ Στάντον γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Bay Area και σήμερα εδρεύει στο Λος Άντζελες. Εργάζεται ως ανεξάρτητος συγγραφέας και έχει ένα συναρπαστικό δικό της εγχείρημα στα σκαριά! Η Audrey ελπίζει να συνεχίσει να ευαισθητοποιεί την ηθική κατανάλωση.